Hier en nu

7/3/2024

Schouwen-Duiveland. Foto: Richard van der Keur

Onlangs reed ik op een vroege zondagmorgen door Schouwen-Duiveland. Ik zou die ochtend voorgaan in de kerk van Vrijzinnige Gemeente Zierikzee. De viering begon al om half tien. Het is vanuit Rotterdam ongeveer een uur rijden, en ik heb altijd graag wat speling in de tijd, dus moest ik die ochtend behoorlijk vroeg opstaan. Het voordeel van een vroege zondagochtend is dat er nauwelijks verkeer op de weg is. Dus reed ik door een tamelijk verlaten Botlekgebied, gekleurd door de roze gloed van het vroege zonlicht over de enorme tanks, kranen en schepen. Vanuit dit bolwerk van scheepvaart, petrochemische industrie en tankopslagbedrijven, kwam ik op de N57 door een landschap van uitgestrekte akkervelden en hier en daar een dorp, om vervolgens via Goeree-Overflakkee over de Brouwersdam het Zeeuwse Schouwen-Duiveland in te rijden. Van de dicht geslipte stadsdrukte reed ik nu door een indrukwekkend vergezicht van weilanden, sloten, natte natuurgebieden en vrij gelegen dorpjes met hun uitnodigende kerktoren hoog boven de daken uit. Dankbaar stapte ik even later ‘op de kansel’.

Als voorganger maak ik inmiddels vele kilometers. Kerkelijke vieringen, huisbezoeken, gespreksochtenden, schrijfmiddagen, bestuursvergaderingen: ik ben vaak onderweg. Daarbij zie ik telkens het landschap veranderen, van volgebouwde stadsdrukte naar weidse ruimte en weer terug. Hoe zuinig zijn wij eigenlijk op ons landschap?

Die zondag, in de ruimtelijkheid van Schouwen-Duiveland, met ook opvallend veel in het oog springende natte gronden met veel ganzen, eenden en andersoortige watervogels, dacht ik aan het boek Hier en nu van wijlen priester Henri Nouwen. Over ‘leven in de geest’. Leven in de geest is vreugde. Niet vreugde in de zin van zo’n zeldzaam moment van intens doorvoeld geluk, maar vreugde in de zin van leven in verbondenheid met het goddelijke mysterie dat het leven is – Nouwen noemt dit mysterie onomwonden God. In die vreugde vloeien geluk en verdriet samen. En voor die vreugde, aldus Nouwen, kun je kiezen.

Kiezen voor vreugde – maar hoe dan? Deze vraag kwam onlangs voorbij in de gespreksochtend in de keuken van ons kerkgebouw aan de Oudelandsestraat. Een zielsplek, noem ik zo’n gespreksochtend graag. Voor een laatste keer dit seizoen kwamen wij samen om met elkaar te praten over wat ons zoal bezighoudt; aan de hand van een gedicht, een lied en enkele teksten. Hoe kun je je vermogen ontwikkelen om te kiezen voor vreugde? Dat klinkt niet als een eenvoudige opdracht. Maar telkens weer leren wij van mensen die ons voorgaan in spiritueel leven – soms mensen vanuit een ver verleden, en telkens in iets andere bewoordingen – dat wij onszelf in vreugdevol leven kunnen oefenen. Dit begint bijvoorbeeld met aanvaarding van wat is, maar ook met dankbaarheid. Je zorgen maken, dat schuif je niet zomaar even opzij, maar telkens opnieuw benoemen waarvoor je dankbaar kunt zijn, helpt je soms wel om iets meer door die zorgen heen te kijken. Henri Nouwen schrijft daarover: “Misschien zouden we aan het einde van de dag even kunnen stilstaan en besluiten dat, wat er ook gebeurd is, we ons deze dag toch willen herinneren als een dag om dankbaar voor te zijn. Zo vermeerderen we het vermogen van ons hart om voor de vreugde te kiezen. En naarmate ons hart vreugdevoller wordt, kunnen we ook, zonder extra inspanning, een bron van vreugde voor anderen worden. Want zoals verdriet verdriet voortbrengt, brengt vreugde vreugde voort.”

Je kunt omkeren, of noem het omdenken. Bezorgdheid, verdriet … het is niet het einde. Om je die gedachte eigen te maken, is niet eenvoudig, en lijkt soms zelfs schier onmogelijk, daar weten velen van ons wel iets van. Maar, zegt Nouwen dan, laten wij onszelf vooral niet gevangenhouden in de gedachten van die vermeende onmogelijkheid.

Je zou ook kunnen spreken over ‘opstaan’. Dat past mooi in de tijd van Pasen. Waarbij ik graag een paar liedregels citeer uit een lied van Liesbeth List, Ik pluk de dag, dat we eveneens hebben beluisterd in die bewuste gespreksochtend. “Ik weet dat het gaat komen, of ik nou kruip of ren, maar ik ben pas aan het einde, als ik aan het einde ben.”

Mooi en waardevol om te zien en te ervaren hoe wij daar met elkaar over in gesprek kunnen geraken. Met aandacht voor ieders verhaal, gedachten en vragen. En zo blijkt deze bewuste gespreksochtend uiteindelijk toch niet de laatste te zijn van dit seizoen. Op verzoek komen we binnenkort, dus nog voor de zomer, tóch nog een keer samen. Iedereen is welkom. We blijven we in beweging. Hier en nu.

Deze bijdrage is gepubliceerd in Samengaan nr. 1 2024 van Vrijzinnige Geloofsgemeenschap Tholen.